Trái phiếu là gì? Toàn tập kiến thức về trái phiếu

Trái phiếu là một trong những kênh đầu tư phổ biến bên cạnh cổ phiếu, bất động sản hay gửi tiết kiệm. Với nhiều người, đây là lựa chọn an toàn để sinh lời ổn định và lâu dài. Tuy nhiên, để đầu tư hiệu quả, bạn cần hiểu rõ trái phiếu là gì, có những loại nào và cách hoạt động ra sao. Trong bài viết này, VPBank sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện, dễ hiểu nhất về trái phiếu từ khái niệm cơ bản đến những lưu ý quan trọng trước khi xuống tiền đầu tư. 

1. Trái phiếu là gì? 

Trái phiếu là một hình thức chứng khoán mà doanh nghiệp hoặc chính phủ sử dụng để huy động nguồn vốn từ các nhà đầu tư. Nói một cách dễ hình dung, khi bạn mua trái phiếu tức là bạn đang cho tổ chức phát hành vay tiền và đổi lại, bạn sẽ được trả lãi định kỳ theo thỏa thuận. 

Theo quy định tại khoản 3, điều 4 của Luật Chứng khoán 2019, trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của bên phát hành đối với người sở hữu trái phiếu. 

Hiểu sơ lược trái phiếu là gì 

Khi đầu tư vào trái phiếu, nhà đầu tư sẽ cấp một khoản vay cho tổ chức phát hành (doanh nghiệp hoặc nhà nước) và được hưởng mức lãi suất cố định được cam kết từ trước. Đến ngày đáo hạn (tức là khi kỳ hạn trái phiếu kết thúc), tổ chức phát hành sẽ hoàn trả toàn bộ số tiền gốc cho bạn kèm theo các khoản lãi đã cam kết nếu chưa chi trả hết. 

2. Đặc điểm của trái phiếu là gì 

Hiểu rõ các đặc điểm của trái phiếu là gì giúp nhà đầu tư và doanh nghiệp đưa ra quyết định tài chính hợp lý, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo giao dịch an toàn. Dưới đây là các đặc điểm cơ bản của hình thức trái phiếu: 

• Kỳ hạn trái phiếu: Kỳ hạn được quyết định dựa vào nhu cầu sử dụng vốn của doanh nghiệp, từ đó xác định thời gian phát hành trái phiếu. 

• Số lượng phát hành: Doanh nghiệp tự quyết định số lượng trái phiếu phát hành tùy vào nhu cầu vốn và khả năng huy động trên thị trường tại mỗi thời điểm. 

• Đồng tiền phát hành và thanh toán: Trái phiếu phát hành trong nước sẽ có đồng tiền là VNĐ. Trái phiếu phát hành ngoài nước sẽ sử dụng đồng tiền theo quy định của thị trường đó. Tiền lãi và vốn gốc sẽ được thanh toán theo loại tiền đã phát hành. 

• Mệnh giá trái phiếu: Ở trong nước, mệnh giá trái phiếu là 100,000 VNĐ hoặc bội số của 100,000 VNĐ. Mệnh giá trái phiếu ngoài nước sẽ theo quy định của thị trường sở tại. 

• Hình thức phát hành: Trái phiếu có thể được phát hành dưới dạng bút toán ghi nợ, chứng chỉ hoặc dữ liệu điện tử, tùy theo lựa chọn của doanh nghiệp. 

• Lãi suất danh nghĩa: Doanh nghiệp có thể chọn lãi suất thả nổi, cố định, hoặc kết hợp cả hai hình thức trong cùng một đợt phát hành, tùy vào tình hình tài chính và khả năng thanh toán nợ. Nếu lãi suất thả nổi được chọn, doanh nghiệp cần công khai thông tin tham chiếu cho nhà đầu tư. 

• Quyền lợi của chủ đầu tư: Nhà đầu tư sẽ nhận lãi định kỳ và được hoàn trả gốc khi đáo hạn. Ngoài ra, họ còn được hưởng các quyền lợi liên quan đến trái phiếu như quyền tài sản, quyền chuyển nhượng, quyền cho - nhận và thừa kế. 

Xem thêm: Đầu tư tài chính là gì? Các hình thức đầu tư tài chính 

Đặc điểm của trái phiếu hiện nay 

3. Phân loại trái phiếu chính trên thị trường hiện nay 

Trái phiếu được xem là một hình thức huy động vốn quan trọng giúp doanh nghiệp có thêm nguồn tài chính để mở rộng sản xuất, kinh doanh. Trên thị trường Việt Nam hiện nay, có hai loại trái phiếu doanh nghiệp phổ biến: 

• Trái phiếu niêm yết: Đây là loại trái phiếu được đăng ký và lưu ký tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD), sau đó được giao dịch công khai trên các sàn chứng khoán như HOSE, HNX hoặc UPCoM. Loại trái phiếu này phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về minh bạch và công bố thông tin. Nhờ đó, nhà đầu tư có thể dễ dàng tra cứu, theo dõi và đánh giá độ tin cậy của trái phiếu. 

• Trái phiếu chưa niêm yết (OTC): Loại trái phiếu OTC không giao dịch trên sàn chứng khoán mà mua bán tự do giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư. Ưu điểm của loại này là linh hoạt, thủ tục nhanh gọn. Tuy nhiên, vì không bắt buộc công bố thông tin tài chính rõ ràng nên mức độ rủi ro thường cao hơn trái phiếu niêm yết. 

Hai hình thức tham gia trái phiếu chính 

4. So sánh trái phiếu và cổ phiếu hiện nay 

Để biết sự khác nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu thì bạn cần phải hiểu các thông tin sau:   

So sánh sự khác biệt giữa trái phiếu và cổ phiếu 

5. Lợi ích, rủi ro cơ bản khi đầu tư trái phiếu 

Khi đầu tư vào trái phiếu sẽ có những lợi ích và rủi ro đan xen nhau như sau: 

5.1. Lợi ích 

• Thu nhập ổn định: Nhận lãi định kỳ hàng tháng, quý hoặc năm. 

• Ít rủi ro hơn cổ phiếu: Đặc biệt với trái phiếu chính phủ. 

• Được ưu tiên thanh toán: Trường hợp doanh nghiệp phá sản, trái chủ được trả trước cổ đông. 

• Dễ đa dạng hóa danh mục đầu tư: Kết hợp trái phiếu với các kênh khác giúp giảm rủi ro. 

• Có thể mua bán lại: Một số trái phiếu dễ giao dịch trên thị trường. 

Lợi ích nhà đầu tư nhận được khi chơi trái phiếu 

5.2. Rủi ro 

• Rủi ro tín dụng: Doanh nghiệp có thể không đủ khả năng thanh toán lãi hoặc hoàn trả gốc đúng hạn. 

• Rủi ro lãi suất: Khi lãi suất thị trường tăng, giá trị trái phiếu hiện có có thể giảm. 

• Rủi ro thanh khoản: Một số trái phiếu, đặc biệt là trái phiếu chưa niêm yết, có thể khó chuyển nhượng nếu cần tiền gấp. 

• Rủi ro thị trường: Biến động kinh tế, chính trị có thể ảnh hưởng đến giá trái phiếu và khả năng chi trả của bên phát hành. 

Xem thêm: Chứng chỉ quỹ là gì? Đầu tư như thế nào cho an toàn 

6. Quy trình mua và đầu tư trái phiếu tại các ngân hàng 

Việc đầu tư trái phiếu hiện nay đã trở nên đơn giản và dễ tiếp cận hơn thông qua các ngân hàng. Dưới đây là quy trình cơ bản: 

• Tìm hiểu thông tin: Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ về loại trái phiếu muốn mua (trái phiếu chính phủ, doanh nghiệp), kỳ hạn, lãi suất, mức độ rủi ro,... 

• Chọn ngân hàng phân phối: Nhiều ngân hàng lớn, uy tín hiện nay như VPBank cung cấp dịch vụ đầu tư trái phiếu. 

• Mở tài khoản giao dịch (nếu cần): Một số ngân hàng yêu cầu mở tài khoản chứng khoán hoặc tài khoản đầu tư để thực hiện giao dịch. 

• Ký hợp đồng và thanh toán: Sau khi chọn loại trái phiếu phù hợp, nhà đầu tư ký hợp đồng mua và chuyển tiền tương ứng. 

• Theo dõi và nhận lãi: Ngân hàng sẽ chi trả lãi theo kỳ hạn quy định và hoàn vốn khi trái phiếu đáo hạn. Nhà đầu tư có thể theo dõi tình trạng đầu tư thông qua Internet Banking hoặc thông báo từ ngân hàng. 

Quy trình mua và đầu tư trái phiếu chuẩn tại ngân hàng 

Có thể bạn quan tâm:  

• Ngân hàng số là gì? Vì sao bất kỳ ai cũng nên sử dụng? 

• Vay tín chấp - Vay tiêu dùng dành cho khách hàng theo lương 

• Lãi suất cho vay ngân hàng mới nhất hiện nay 

Với thông tin trái phiếu là gì mà VPBank cung cấp trên chắc hẳn có thể giúp bạn hiểu hơn về kiểu đầu tư này. Đây là công cụ tài chính hữu ích giúp bạn đa dạng hóa danh mục đầu tư và ổn định dòng tiền. Tuy không hứa hẹn lợi nhuận cao như cổ phiếu,nhưng nếu biết chọn đúng loại và tổ chức phát hành uy tín, trái phiếu vẫn là lựa chọn thông minh để bảo toàn vốn và sinh lời bền vững. 

Để được tư vấn chi tiết về các sản phẩm trái phiếu phù hợp với mục tiêu tài chính của bạn, mọi người truy cập www.vpbank.com.vn hoặc gọi 1900.54.54.15.