Quy tắc ngón tay cái là gì? 8 quy tắc phổ biến trong đầu tư

Kiến thức chung

20/08/2025

Quy tắc ngón tay cái đơn giản, dễ nhớ nhưng cực kỳ thực tiễn giúp bạn nhanh chóng ước lượng, lập kế hoạch và quản lý dòng tiền hiệu quả mà không cần đến bảng tính phức tạp. Vậy quy tắc ngón tay cái là gì, có những nguyên tắc ngón tay cái trong đầu tư và tích lũy nào được áp dụng? Hãy cùng VPBank tìm hiểu chi tiết về quy tắc ngón tay cái ở nội dung sau đây nhé!

1. Quy tắc ngón tay cái là gì?

Quy tắc ngón tay cái (Rule of Thumb) là những nguyên tắc mang tính kinh nghiệm, đơn giản nhưng hữu dụng, thường được sử dụng trong đầu tư và quản lý tài chính. Quy tắc này giúp việc đưa ra quyết định nhanh mà không cần đến các phép tính phức tạp hay mô hình tài chính chi tiết.

Đây là các công thức “nhớ nhanh” được hình thành từ thực tiễn, giúp nhà đầu tư và người tiêu dùng cá nhân định hướng tài chính hiệu quả, đặc biệt trong các tình huống cần xử lý nhanh hoặc đánh giá sơ bộ.

Trong thực tế, các quy tắc ngón tay cái rất hữu ích để ước lượng lợi nhuận kỳ vọng, đánh giá mức độ rủi ro, cũng như lập kế hoạch ngân sách cá nhân hoặc hộ gia đình.

Quy tắc ngón tay cái là gì?

2. Lợi ích của quy tắc ngón tay cái

Trong lĩnh vực tài chính và đầu tư, quy tắc ngón tay cái (Rule of Thumb) được xem là công cụ hỗ trợ đắc lực, đặc biệt đối với nhà đầu tư mới hoặc những người tìm kiếm phương pháp ra quyết định nhanh. Dưới đây là những lợi ích nổi bật của phương pháp này:

Dễ dàng tiếp cận thị trường tài chính

Với cấu trúc đơn giản, dễ hiểu và không yêu cầu kiến thức chuyên sâu, các quy tắc ngón tay cái giúp người mới dễ dàng bước vào thị trường tài chính mà không bị ngợp bởi các thuật ngữ phức tạp hoặc công cụ phân tích chuyên sâu.

Hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng

Các quy tắc như 72, 100 trừ tuổi hay 50/30/20 cho phép nhà đầu tư đưa ra quyết định sơ bộ một cách nhanh chóng. Điều này rất hữu ích khi cần đánh giá cơ hội đầu tư hoặc lập kế hoạch tài chính trong thời gian ngắn mà vẫn có độ tin cậy tương đối.

Quản lý rủi ro hiệu quả

Một số quy tắc tập trung vào nguyên tắc phân bổ tài sản để quản trị rủi ro đầu tư cũng như bảo vệ danh mục khỏi biến động lớn và tránh các quyết định mang tính cảm tính.

Tạo nền tảng vững chắc cho chiến lược đầu tư

Tuy chỉ là hướng dẫn cơ bản, nhưng quy tắc ngón tay cái là bước khởi đầu hợp lý để xây dựng chiến lược đầu tư dài hạn. Người dùng có thể phát triển từ các nguyên tắc đơn giản này sang các phương pháp phân tích chuyên sâu hơn như định giá tài sản, phân tích kỹ thuật hoặc mô hình dòng tiền chiết khấu.

Dễ ứng dụng trong nhiều tình huống

Do được đúc kết từ kinh nghiệm thực tế, các quy tắc này có tính linh hoạt cao, dễ thích nghi với các tình huống tài chính khác nhau: từ quản lý chi tiêu, tiết kiệm, phân bổ danh mục đến ước lượng lợi nhuận đầu tư. Không yêu cầu công cụ phức tạp, nên phù hợp cả với cá nhân lẫn hộ gia đình.

Hỗ trợ giám sát và điều chỉnh tài chính cá nhân

Một số quy tắc như 50/30/20 không chỉ hướng dẫn phân bổ thu nhập, mà còn tích hợp vào ứng dụng quản lý tài chính để theo dõi chi tiêu, kiểm soát dòng tiền và điều chỉnh kế hoạch tiết kiệm, góp phần hình thành thói quen tài chính lành mạnh.

Nguyên tắc ngón tay giúp bạn theo dõi và quản lý tài chính cá nhân hiệu quả

3. 8 quy tắc ngón tay cái phổ biến trong tích lũy và đầu tư

Các quy tắc ngón tay cái giúp đơn giản hóa quá trình lập kế hoạch tài chính cá nhân cũng như hỗ trợ nhà đầu tư đưa ra quyết định nhanh chóng, phù hợp với mục tiêu tích lũy trong từng giai đoạn. Sau đây là đặc điểm chi tiết của 8 quy tắc điển hình được áp dụng rộng rãi:

3.1. Quy tắc 50/30/20

Đây là quy tắc phân bổ thu nhập cơ bản trong quản lý tài chính cá nhân:

50% dành cho chi tiêu thiết yếu (nhà ở, thực phẩm, hóa đơn).
30% cho nhu cầu cá nhân (giải trí, mua sắm).
20% cho tiết kiệm và đầu tư.

Quy tắc này giúp tạo sự cân bằng giữa tiêu dùng hiện tại và mục tiêu tài chính dài hạn, đồng thời phù hợp với người mới bắt đầu quản lý chi tiêu cá nhân.

Quy tắc 50/20/30 trong quản lý tài chính cá nhân

Xem thêm: Hướng dẫn cách tiết kiệm tiền lương 5 triệu tối ưu và hiệu quả

3.2. Quy tắc 72

Quy tắc 72 được sử dụng để ước tính thời gian cần để một khoản đầu tư tăng gấp đôi với lãi suất kép. Đây là công cụ đơn giản giúp nhà đầu tư lập kế hoạch tăng trưởng vốn.

Công thức tính như sau:

72 ÷ lãi suất (%/năm) = số năm cần để số tiền đầu tư tăng gấp đôi

Ví dụ: Với lãi suất 6%, thời gian tăng gấp đôi là 72 ÷ 6 = 12 năm.

3.3. Quy tắc 25x

Quy tắc này được dùng để tính số tiền cần có để nghỉ hưu thoải mái, bằng cách nhân 25 lần chi phí sinh hoạt hàng năm.

Ví dụ: Nếu chi phí sinh hoạt là 300 triệu đồng/năm thì cần tích lũy 7,5 tỷ đồng để đảm bảo an toàn tài chính khi nghỉ hưu.

Quy tắc này phù hợp với chiến lược độc lập tài chính dài hạn, đặc biệt trong kế hoạch FIRE (Financial Independence, Retire Early).

Xem thêm: Tự do tài chính là gì? Bí quyết giúp đạt được tự do tài chính

3.4. Quy tắc 114

Công cụ đơn giản để ước tính thời gian cần thiết để tăng gấp ba lần khoản đầu tư, dựa trên lãi suất kép. Công thức như sau:

114 ÷ lãi suất (%/năm) = số năm để gấp ba lần số vốn đầu tư

Quy tắc này phù hợp với nhà đầu tư dài hạn muốn đánh giá tốc độ tăng trưởng trong các chiến lược tích lũy tài sản.

3.5. Quy tắc 144

Tương tự như quy tắc 72 và 114, quy tắc 144 dùng để tính thời gian để tăng gấp bốn lần khoản đầu tư ban đầu.

Công thức tính như sau:

144 ÷ lãi suất (%/năm) = số năm để tài sản gấp bốn lần

Quy tắc này đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá hiệu quả đầu tư dài hạn ở các danh mục có tỷ suất lợi nhuận ổn định.

3.6. Quy tắc quỹ dự phòng

Quy tắc này đề xuất mỗi cá nhân nên có một quỹ dự phòng tài chính tương đương 3 - 6 tháng chi phí sinh hoạt cơ bản.

Đây là công cụ bảo vệ tài chính trong các tình huống khẩn cấp như mất việc, ốm đau hoặc khủng hoảng ngắn hạn, đảm bảo dòng tiền ổn định mà không cần bán tháo tài sản đầu tư.

Áp dụng quy tắc quỹ dự phòng sẽ hữu ích trong các tình huống khẩn cấp

3.7. Quy tắc 20/4/10

Quy tắc 20/4/10 sẽ áp dụng trong kế hoạch mua xe để đảm bảo an toàn tài chính:

Trả trước 20% giá trị xe.
Vay tối đa 4 năm.
Chi phí trả góp hàng tháng không vượt quá 10% thu nhập.

Quy tắc này giúp người tiêu dùng tránh gánh nặng tài chính và giữ tỷ lệ nợ ở mức kiểm soát được.

3.8. Quy tắc 70

Quy tắc 70 được sử dụng khi đầu tư với lãi suất thấp (dưới 1%) để ước tính thời gian cần để gấp đôi tài sản đầu tư.

Công thức tính theo quy tắc 70 như sau:

70 ÷ lãi suất (%/năm) = số năm cần thiết

Quy tắc này thường áp dụng cho các sản phẩm tiết kiệm an toàn như trái phiếu chính phủ hoặc tiền gửi có kỳ hạn với lãi suất thấp, giúp nhà đầu tư vẫn có tầm nhìn tích lũy dài hạn.