Tiền điện tử là gì? So sánh tiền điện tử với tiền mặt

Tiền điện tử (cryptocurrency) đang dần trở thành một phần quen thuộc trong các cuộc trò chuyện của nhiều nhà đầu tư về tài chính, đầu tư và công nghệ. Nhưng liệu bạn đã thực sự hiểu tiền điện tử là gì, nó khác gì so với tiền mặt mà chúng ta vẫn sử dụng hằng ngày? Trong bài viết này, VPBank sẽ giúp bạn nắm rõ khái niệm cơ bản và chỉ ra những điểm khác biệt chính giữa hai hình thức tiền tệ phổ biến hiện nay. 

1. Tiền điện tử là gì?  

Tiền điện tử là một dạng tiền kỹ thuật số, không có sự kiểm soát của bất kỳ tổ chức trung ương nào. Thay vì được quản lý bởi ngân hàng hay chính phủ, tiền điện tử hoạt động dựa trên công nghệ blockchain. Đây là sự đổi mới lớn trong lĩnh vực tài chính và công nghệ, mang lại một phương thức thanh toán và lưu trữ tài chính mới, hiện đại và độc lập với các hệ thống truyền thống. 

Khác với tiền mặt truyền thống (tiền giấy, tiền xu), tiền điện tử không có hình thức vật lý và chỉ có thể giao dịch qua các nền tảng điện tử. Các giao dịch tiền điện tử được thực hiện qua các ví điện tử, sàn giao dịch hoặc các hệ thống blockchain. 

Cho đến hiện tại, tiền điện tử đã tạo nên một cuộc cách mạng tài chính toàn cầu kể từ khi xuất hiện vào năm 2009. Mỗi giao dịch tiền điện tử đều được xác minh thông qua một mạng lưới các máy tính phân tán, do đó việc gian lận hay giả mạo trở nên khó khăn hơn rất nhiều. 

Hiểu khái niệm tiền điện tử là gì 

Bên cạnh đó, các giao dịch bằng tiền điện tử đều được bảo vệ bằng mật mã, đảm bảo tính riêng tư và bảo mật. Chính vì vậy, dòng tiền này trở thành một giải pháp an toàn và đầy tiềm năng cho nhiều nhà đầu tư so với các hệ thống tài chính truyền thống. Có thể nói, đây là một phương tiện đầu tư, thanh toán và trao đổi phổ biến trong nền kinh tế số, mặc dù vẫn còn nhiều vấn đề pháp lý và tài chính cần giải quyết. 

2. Phân loại tiền điện tử 

Sau khi hiểu tiền điện tử là gì thì dưới đây VPBank cũng giúp mọi người hiểu thêm về các loại tiền điện tử. Hiện tại, có ba loại tiền điện tử chính, mỗi loại có những đặc điểm và ứng dụng riêng biệt như sau: 

2.1 Tiền số pháp định (Fiat-backed Cryptocurrencies) 

Đây là loại tiền điện tử được hỗ trợ và duy trì bởi các cơ quan lớn như chính phủ hoặc ngân hàng trung ương của một quốc gia. Chúng được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp và thường có giá trị tương đương với tiền tệ truyền thống của quốc gia. Ví dụ điển hình là US Dollar Coin (USDC) và Tether (USDT). 

2.2 Tiền ảo (Virtual Money) 

Tiền ảo là loại tiền được phát hành và quản lý bởi các tổ chức, doanh nghiệp hoặc các nền tảng trực tuyến Loại tiền này không có sự bảo vệ từ chính phủ và không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp.  

Thông thường, tiền ảo được sử dụng trong các trò chơi trực tuyến, nền tảng mạng xã hội hoặc các dịch vụ trực tuyến để mua các vật phẩm, dịch vụ hoặc trải nghiệm. Ví dụ: tiền trong trò chơi trực tuyến hoặc các loại "coin" trên mạng xã hội. 

2.3 Tiền mã hóa (Cryptocurrency) 

Tiền mã hóa hoạt động trên nền tảng công nghệ blockchain và không cần sự can thiệp của ngân hàng trung ương hay chính phủ. Các giao dịch tiền mã hóa được xác nhận và bảo vệ bởi công nghệ mã hóa, giúp bảo mật tối đa.  

Đồng tiền mã hóa phổ biến với BTC và ETH 

Một số đồng tiền mã hóa nổi tiếng như Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), và Ripple (XRP). Tiền mã hóa không chỉ được sử dụng để giao dịch và đầu tư mà còn là phương tiện thanh toán trong nhiều trường hợp. 

Có thể bạn quan tâm: Vay thế chấp ngân hàng là gì? Hướng dẫn kinh nghiệm 2025 

3. Đặc điểm của tiền điện tử 

Dựa trên định nghĩa về tiền điện tử, chúng ta có thể nhận thấy một số đặc điểm nổi bật của nó. Cụ thể: 

• Tính phi tập trung: Đây là đặc điểm quan trọng nhất của tiền điện tử. Nhờ vào công nghệ blockchain, tiền này không bị kiểm soát bởi bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào. Điều đó giúp tiền điện tử có thể thực hiện giao dịch toàn cầu mà không cần sự can thiệp của các bên thứ ba, mang lại sự tự do và minh bạch trong các giao dịch. 

• Tính quy tắc: Việc khai thác và sử dụng tiền điện tử phải tuân theo các quy tắc của công nghệ blockchain. Điều này giúp đảm bảo số lượng tiền có hạn mức, tránh tình trạng lạm phát và duy trì giá trị của nó trong dài hạn. 

• Tính phi vật lý: Tiền điện tử không tồn tại dưới dạng vật lý mà chỉ có trên hệ thống mạng. Người sử dụng không thể cầm nắm hay nhìn thấy tiền điện tử dưới dạng vật chất. Tuy nhiên, chỉ cần có kết nối mạng, người dùng có thể thực hiện giao dịch bất kỳ đâu, điều này làm tăng tính thanh khoản và tiện lợi của tiền điện tử so với các loại tiền giấy truyền thống. 

• Khối lượng giao dịch minh bạch: Các giao dịch tiền điện tử thường được ghi lại trên blockchain, một công nghệ sổ cái phân tán, cho phép bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra và xác nhận các giao dịch đã thực hiện. 

• Biến động giá cao: Giá trị của tiền điện tử có thể thay đổi mạnh mẽ trong một khoảng thời gian ngắn, làm cho việc đầu tư vào tiền điện tử tiềm ẩn nhiều rủi ro. 

• Khả năng sử dụng rộng rãi: Tiền điện tử có thể được sử dụng để mua hàng hóa, dịch vụ, hoặc thực hiện các giao dịch trực tuyến trên nhiều nền tảng và thị trường. 

• Không thể đảo ngược giao dịch: Một khi giao dịch tiền điện tử được xác nhận trên blockchain, nó không thể bị thay đổi hoặc hoàn lại, điều này khác biệt với các giao dịch qua ngân hàng truyền thống. 

• Tính thanh khoản lớn: Một số loại tiền điện tử như Bitcoin có tính thanh khoản cao, có thể đổi ra tiền mặt hoặc các loại tài sản khác dễ dàng. 

• Tiềm năng công nghệ và ứng dụng: Các loại tiền điện tử như Ethereum cung cấp nền tảng cho các hợp đồng thông minh (smart contracts). Người sử dụng có thể tự động hóa và tạo ra các ứng dụng phi tập trung (dApps). 

Một số đặc điểm, đặc trưng của tiền điện tử 

Xem thêm: 6 cách tra cứu số tài khoản ngân hàng nhanh chóng dễ dàng 

4. So sánh tiền điện tử và tiền mặt 

Việc hiểu rõ bản chất, hình thức và mục đích của tiền mặt và tiền điện tử sẽ giúp các nhà đầu tư có cái nhìn sâu sắc và từ đó đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn. Dưới đây là sự so sánh giữa tiền mặt và tiền điện tử qua những điểm giống và khác nhau như sau: 

4.1 Điểm giống nhau: 

Để có thể hiểu rõ tiền mặt và tiền điện tử thì mọi người cần nắm được điểm giống nhau như sau: 

• Chức năng chính: Cả hai đều được sử dụng như một phương tiện trao đổi để mua bán hàng hóa và dịch vụ. 

• Có thể sử dụng cho giao dịch hàng ngày: Tiền mặt dùng trong giao dịch trực tiếp, trong khi tiền điện tử có thể được sử dụng trong các giao dịch trực tuyến. Thế nhưng mục tiêu cuối cùng vẫn là thanh toán cho các sản phẩm và dịch vụ. 

• Cung cấp giá trị tài chính: Cả hai đều có giá trị tài chính, có thể thay thế nhau trong các giao dịch. Đa phần tiền điện tử có thể chuyển đổi thành tiền mặt và ngược lại. 

Xem thêm: Khám phá 30+ số tài khoản ngân hàng đẹp, ý nghĩa và cá nhân hóa 

4.2 Điểm khác nhau: 

Ngoài những điểm giống nhau cơ bản như trên thì tiền điện tử cũng có một số khác biệt cơ bản như sau: 

Điểm khác nhau của tiền điện tử và tiền mặt 

Như vậy, mỗi loại tiền đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, tùy vào mục đích sử dụng và chiến lược đầu tư của mỗi người mà lựa chọn phù hợp. 

5. Các quy định của Nhà nước về tiền điện tử trong lĩnh vực ngân hàng 

Theo định nghĩa tiền điện tử là gì thì bạn cũng biết loại tiền này khá an toàn, không bị quản lý bởi bất kỳ hệ thống nào. Tuy nhiên, việc sử dụng tiền điện tử đang được nhiều quốc gia quản lý chặt chẽ và Việt Nam cũng không ngoại lệ. 

5.1 Trong lĩnh vực tiền tệ và các hoạt động ngân hàng 

Hiện nay, Nhà nước Việt Nam không công nhận tiền kỹ thuật số (tiền ảo) là phương tiện thanh toán hợp pháp. 

Ngoài ra, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng tiền ảo và gây thiệt hại tài sản cho người khác sẽ bị xử phạt từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm, theo quy định tại Khoản 48 Điều 1 Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015. 

5.2 Trong lĩnh vực dân sự 

Tiền ảo không được coi là tài sản và không nằm trong hai hình thức tài sản được quy định tại Khoản 1 Điều 105 Luật Dân sự 2015, số 91/2015/QH13. Vì không được pháp luật bảo vệ, tiền ảo mang lại rất nhiều rủi ro cho người sở hữu và những ai tham gia vào thị trường giao dịch tiền ảo. Trong trường hợp có tranh chấp hoặc chuyển nhầm tiền điện tử, người tham gia sẽ không được pháp luật bảo vệ. 

5.3 Trong lĩnh vực đầu tư kinh doanh 

Nhà nước Việt Nam quy định doanh nghiệp có thể tự do kinh doanh các ngành nghề mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên, việc cung ứng, sử dụng và phát hành tiền ảo là lĩnh vực vi phạm pháp luật, do đó, việc thành lập hoặc đầu tư vào tiền ảo ở Việt Nam là không hợp pháp. 

Tiền ảo hiện đang nằm trong “khoảng trống pháp lý” và không bị pháp luật cấm nhưng cũng không được công nhận. Hiện nay, Nhà nước đang rất quan tâm đến việc xây dựng khung pháp lý cho tiền ảo và dự kiến sẽ ban hành trong thời gian sớm nhất. 

Quy định về tiền điện tử tại một số quốc gia 

Các bài viết cùng chủ đề:  

• Top 10 ngân hàng thương mại uy tín, tốt nhất Việt Nam 2025 

• Vay thế chấp xe máy VPBank - Điều kiện, thủ tục, ưu - nhược điểm 

• Lãi suất cho vay ngân hàng mới nhất hiện nay 

Như vậy, VPBank đã giúp bạn hiểu tiền điện tử là gì, đặc điểm và các loại tiền này. Tiền điện tử không phải là xu hướng nhất thời mà đang mở ra một cách tiếp cận mới với tài chính – nhanh hơn, phi tập trung hơn và ít phụ thuộc vào hệ thống truyền thống. Nếu muốn được tư vấn chi tiết về các giải pháp tài chính phù hợp, hãy truy cập www.vpbank.com.vn hoặc gọi ngay 1900.54.54.15.