Khấu hao là gì? Ý nghĩa, phương pháp tính khấu hao

Kiến thức chung

20/08/2025

Khấu hao là một khái niệm phổ biến trong lĩnh vực kế toán và tài chính, ảnh hưởng trực tiếp đến báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Đây là quá trình phân bổ chi phí của các tài sản cố định qua các năm sử dụng. Vậy thực chất khấu hao là gì và tại sao lại cần thiết trong quản lý tài sản của công ty? Bài viết này, VPBank sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khấu hao, ý nghĩa của nó cũng như các phương pháp tính khấu hao thông dụng.

1. Khấu hao là gì?

Khấu hao có thể xem như cách “chia nhỏ giá trị” của một tài sản cố định theo thời gian, để phản ánh sự hao mòn, giảm giá trị sau một khoảng thời gian sử dụng nhất định. Nói một cách đơn giản, đó là quá trình tính toán và phân bổ đều phần chi phí mà tài sản đó “giảm giá” do sử dụng trong sản xuất, kinh doanh.

Tìm hiểu khái niệm khấu hao là gì

Khi một doanh nghiệp đầu tư vào máy móc, thiết bị, nội thất hay các dụng cụ văn phòng, những tài sản này không giữ nguyên giá trị mãi mãi. Qua từng năm, vì hao mòn vật lý hoặc sự lỗi thời do công nghệ phát triển, giá trị sử dụng của tài sản sẽ giảm dần. Để phản ánh đúng điều này trong sổ sách kế toán, doanh nghiệp sẽ tính khấu hao, tức là ghi nhận chi phí giảm giá trị tài sản từng phần song song với quá trình sử dụng.

Khấu hao tài sản cố định chính là khoản chi phí liên tục được trích ra trong suốt thời gian sử dụng. Điều này góp phần tính toán chính xác hơn vào báo cáo tài chính và giúp doanh nghiệp lập quỹ duy trì, thay thế tài sản khi cần thiết.

Xem thêm: Vay tín chấp - Vay tiêu dùng dành cho khách hàng theo lương

2. Ý nghĩa của khấu hao?

Nếu đã hiểu khái niệm khấu hao là gì thì mọi người cần nắm được ý nghĩa của khấu hao như sau:

2.1. Ý nghĩa kinh tế

Tài sản cố định như máy móc, thiết bị… khi được sử dụng lâu dài sẽ không tránh khỏi quá trình hao mòn tự nhiên. Tuy nhiên, việc xác định chính xác mức độ hao mòn này không hề đơn giản bởi vì nó diễn ra dần dần, liên tục và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cách sử dụng, môi trường hoạt động, công nghệ áp dụng... Điều này khiến công tác quản lý và theo dõi tài sản trở nên phức tạp và tốn thời gian.

Giải pháp hiệu quả nhất là áp dụng phương pháp trích khấu hao tài sản cố định - tức là phân bổ đều giá trị hao mòn của tài sản theo từng kỳ kế toán. Nhờ đó, doanh nghiệp không chỉ phản ánh đúng giá trị thực của tài sản qua thời gian mà còn có thể ghi nhận phần chi phí khấu hao này vào chi phí hoạt động, giúp làm giảm lợi nhuận chịu thuế một cách hợp lý.

Ý nghĩa của khấu hao về mặt kinh tế

Tóm lại, khấu hao là công cụ quan trọng để doanh nghiệp đo lường và quản lý mức độ hao mòn thực tế của tài sản cố định trong quá trình sản xuất kinh doanh.

Xem thêm: Vay mua nhà VPBank: Lãi suất cạnh tranh - Duyệt vay cấp tốc

2.2. Ý nghĩa tài chính

Khấu hao không chỉ là một con số trên giấy mà còn mang ý nghĩa tài chính sâu sắc: dù tài sản cố định bị hao mòn, giá trị hao mòn đó vẫn được biểu hiện thành tiền – chính là khoản chi phí được trích ra để phản ánh sự mất giá của tài sản.

Khi tài sản này được bán hoặc thay thế, khoản tiền thu về sẽ được đưa vào quỹ khấu hao. Đây là một dạng “ngân sách dự phòng” để tái đầu tư hoặc bù đắp chi phí sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc chi phí sản xuất tăng lên, dẫn đến giá thành sản phẩm cao hơn, từ đó có thể làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.

Nói cách khác, khấu hao là công cụ vừa giúp doanh nghiệp theo dõi hao mòn tài sản, vừa ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược tài chính và định giá sản phẩm.

3. Phương pháp tính khấu hao

Hiện nay có 3 phương pháp tính chi phí khấu hao, được mọi người sử dụng rộng rãi là:

3.1. Khấu hao tuyến tính

Phương pháp khấu hao tuyến tính được xem như cách “chia đều giá trị hao mòn” của tài sản cố định theo thời gian sử dụng. Nghĩa là mỗi năm, tài sản sẽ mất đi một phần giá trị bằng nhau, được tính dựa trên tổng giá trị hao mòn trong vòng đời sử dụng.

Chi phí khấu hao hàng năm = Nguyên giá tài sản cố định hiện tại/ thời gian khấu hao

Ưu điểm lớn của phương pháp này là tính đơn giản, dễ áp dụng và tạo ra mức khấu hao đều đặn, từ đó giúp kế toán dễ dàng theo dõi và quản lý. Đây cũng là cách phổ biến được nhiều doanh nghiệp sử dụng trong việc tính khoản khấu hao tài sản.

3.2. Khấu hao theo số dư giảm dần

Khác với phương pháp tuyến tính, khấu hao số dư giảm dần là cách “trích nhanh” phần lớn chi phí hao mòn trong những năm đầu tiên của tài sản, sau đó giảm dần theo thời gian. Điều này phản ánh thực tế rằng tài sản thường phát huy công suất cao và giá trị sử dụng lớn nhất khi mới mua, còn về sau giá trị và hiệu quả sử dụng giảm dần.

Công thức tính chi phí khấu hao cụ thể theo phương pháp này là:

Chi phí khấu hao tính theo hàng năm = Giá trị còn lại của tài sản x giá trị khấu hao

Tỷ lệ khấu hao nhanh được tính bằng cách nhân tỷ lệ khấu hao theo đường thẳng với một hệ số điều chỉnh (thường là 2 để tăng tốc độ khấu hao).

Hiểu công thức tính chi phí khấu hao cơ bản

3.3. Khấu hao theo khối lượng của sản phẩm

Phương pháp khấu hao theo khối lượng sản phẩm dựa trên nguyên tắc rằng mức hao mòn của tài sản cố định phụ thuộc trực tiếp vào khối lượng sản phẩm mà tài sản đó tạo ra trong từng khoảng thời gian. Nói cách khác, máy móc, thiết bị càng hoạt động nhiều, khấu hao càng cao. Ngược lại, nếu sử dụng ít thì khấu hao sẽ thấp hơn. Điều kiện áp dụng:

Tài sản cố định phải là máy móc, thiết bị tham gia trực tiếp vào sản xuất kinh doanh.
Doanh nghiệp phải có khả năng xác định được tổng sản lượng hoặc khối lượng sản phẩm mà tài sản tạo ra trong vòng đời sử dụng.
Công suất thực tế sử dụng tài sản cần đạt ít nhất 100% công suất thiết kế để đảm bảo tính chính xác của phương pháp này.

Khi đó, công thức tính như sau:

Mức trích khấu hao trong tháng của tài sản cố định = Số lượng sản phẩm sản xuất trong tháng X Mức trích khấu hao bình quân tính cho một đơn vị sản phẩm

Xem thêm: Chứng chỉ quỹ là gì? Đầu tư như thế nào để đảm bảo an toàn

4. Các loại tài sản cố định cụ thể không phải trích khấu hao

Như phần khái niệm khấu hao là gì trên cũng đề cập, chúng ta có thể thấy rằng không phải tất cả tài sản cố định đều được tính khấu hao. Theo quy định kế toán hiện hành và thông lệ quản lý tài sản, có một số loại tài sản cố định được miễn trích khấu hao do đặc thù sử dụng hoặc tính chất giá trị. Cụ thể gồm:

Đất đai: Đất là tài sản cố định đặc biệt không bị hao mòn theo thời gian sử dụng. Giá trị đất không giảm do sử dụng mà còn có thể tăng theo thời gian hoặc biến động thị trường, nên không áp dụng trích khấu hao cho loại tài sản này.
Tài sản cố định chưa hoàn thành hoặc đang xây dựng dở dang: Các tài sản đang trong quá trình thi công, xây dựng chưa đưa vào sử dụng hoặc chưa nghiệm thu, bàn giao chưa được tính khấu hao. Việc trích khấu hao sẽ bắt đầu từ thời điểm tài sản đó được đưa vào sử dụng chính thức.
Tài sản cố định vô hình có thời gian sử dụng vô hạn hoặc chưa xác định được thời gian sử dụng. Ví dụ như một số phần mềm máy tính được mua bản quyền vô thời hạn hoặc tài sản trí tuệ mà không xác định được vòng đời hữu ích cụ thể, thường không áp dụng trích khấu hao.
Tài sản có giá trị nhỏ hoặc thời gian sử dụng ngắn theo quy định của doanh nghiệp: Một số doanh nghiệp quy định ngưỡng giá trị tài sản cố định nhỏ (ví dụ dưới 30 triệu đồng) hoặc có thời gian sử dụng dưới 1 năm sẽ không trích khấu hao mà được hạch toán ngay vào chi phí trong kỳ.